Dala ida tan, mai ita ko’alia konaba kombina liafuan. Liafuan ‘skylight’ ne’e kombinasaun liafuan rua: ‘sky’ ne’ebe nia magarti iha lian tetun dehan lalehan, ‘light’ nia magarti mak naroman. Bainhira ita traduz literalmente (secara harafiah-id.), liafuan ‘skylight’ tuir estrutura lian tetun, nia magarti mak naroman lalehan ka roman lalehan.
Dalan. Ema hotu hatene sa ida mak ‘dalan.’ Fizikamente, nia nudar marka hodi tudu ita nia hakat. Atu ba natar, ba toos, ba merkadu, ba lia moris ka lia mate ruma, ba eskola ka ba uma-kreda, ita presiza dalan. La’os ita ema de’it mak presiza dalan. Balada sira, atu fuik ka maus, mos presiza dalan. Karau nia dalan, bibi nia dalan, fahi-fuik nia dalan, bibi-rusa nia dalan, nehek nia dalan, samea no ular-oan sira nia dalan. Balada sira be semo mos, ho sira nia instintu (naluri) iha nia dalan rasik atu semo. Ita bele dehan katak, buat hotu-hotu nebe iha kapasidade ka intensaun atu muda-an hosi fatin ida ba fatin seluk, presiza dalan. Meiu-transporte sira mos presiza dalan. Ba transporte terestre, roda rua, roda haat ka liu atu halai ba-mai presiza dalan nebe ita bolu liuron (estrada). Bero kiik sira tasi-ninin to’o ro-ahi boot sira iha tasi-klaran mos iha sira nia dalan nebe. Nune’e mos aviaun sira be semo, iha sira nia dalan-rasik nebe iha lian portugez ita bolu ‘linhas aéreas.’
